Het is twee jaar geleden (met een paar maanden speling) geleden dat al onze levens, ook die van onze hondenvrienden, op zijn kop zijn gezet door COVID-19. Hoewel we er nog niet overheen zijn, is er genoeg tijd verstreken om even te kijken naar de gevolgen van de situatie. Een van de onmiskenbare gevolgen van de lockdown is een toename van obesitas bij onze honden.
1. Waarom werden meer honden zwaarlijvig tijdens de lockdown?
Uw trouwe viervoeter heeft een bepaalde hoeveelheid calorieën nodig voor een goede werking van al zijn organen en voor een het onderhoud van een constante lichaamsbeweging. Deze calorieën zijn afkomstig van zijn voeding en omvatten niet alleen zijn dagelijkse maaltijden (brokjes, natte voeding en/of een huishoudieet), maar ook eventuele traktaties en tafelresten die hem daarnaast worden gegeven. Als u een puppy hebt aangeschaft tijdens de lockdown, kan het artikel over puppyvoeding u helpen goede eetgewoonten aan te leren aan uw puppy.
Als eigenaars van honden worden we er vaak toe aangezet om voedsel te gebruiken als een manier om de band die we met ons huisdier hebben te versterken. Of het nu gaat om een traktatie tijdens hun training of om tafelresten wanneer we de bedelende ogen van onze hond niet kunnen weerstaan, voedsel speelt een belangrijke rol in de relatie tussen mens en dier. We zien allemaal graag dat onze huisdieren gelukkig zijn, en niets doet hen zo kwispelen als een goed gevulde voerbak of een welverdiende traktatie (zie ons artikel over puppyvoeding).
Helaas heeft de lockdown een grote invloed gehad op onze emoties en geestelijke gezondheid. In deze moeilijke tijden zijn onze honden er geweest om ons een beetje vreugde te brengen; en wat is er gemakkelijker dan ze een kleine traktatie terug te geven als bedankje? Naar schatting is ongeveer de helft van alle hondeneigenaars begonnen met het geven van traktaties aan hun honden zonder dat hun honden dat echt verdienden.
De meeste dierenartsen zijn het erover eens dat een paar traktaties in de loop van de dag als beloning weinig kwaad kunnen, maar zodra de dagelijkse caloriebehoefte wordt overschreden, wordt overgewicht of zelfs obesitas onvermijdelijk. Terwijl we proberen het ons huisdier naar de zin te maken, doen we uiteindelijk het tegenovergestelde: we vergroten het risico op obesitas en verkorten de levensverwachting en de levenskwaliteit.
2. Waarom is obesitas gevaarlijk?
Zwaarlijvigheid is niet alleen een esthetische kwestie, maar het heeft ook reële gevolgen voor de gezondheid van uw huisdier. Heel eenvoudig: zwaarlijvigheid vermindert de levensverwachting van uw huisdier aanzienlijk (met minstens twee jaar!). De belangrijkste gevolgen van overgewicht doen zich voor op osteo-articulair, cardiovasculair, respiratoir en metabool niveau.
Hoe zwaarder een hond is, hoe meer kracht er wordt uitgeoefend op de gewrichten bij elke beweging. Deze kracht draagt bij tot een snellere verslechtering van het kraakbeen, wat pijnlijke chronische ontsteking veroorzaakt. Dit heet osteoartrose. Artrose is een degeneratieve en dus onomkeerbare ziekte, maar gewichtsverlies bij het dier maakt deel uit van de behandeling van deze pathologie.
Evenzo is het risico van een voorste kruisband scheur (in de knie) verhoogd in gevallen van zwaarlijvigheid. Dit is een pijnlijke aandoening waarvoor vaak een operatie nodig is.
Obesitas kan ook ernstige gevolgen hebben voor het hart- en vaatstelsel. Met name zwaarlijvige honden lopen naar verluidt een hoog risico op hoge bloeddruk en hartziekten. Afvallen bij een zwaarlijvige hond vermindert dan ook het risico op hart- en vaatziekten.
Zwaarlijvige honden hebben ook een verhoogd risico op collaps van de luchtpijp of verlamming van het strottenhoofd. Beide zijn aandoeningen van het ademhalingsstelsel die zich kunnen uiten als aanvallen waarbij de hond moeite heeft met ademhalen. In sommige ernstige en onbehandelde gevallen kan zo’n aanval fataal zijn.
Bij honden zijn er op metabool niveau verschillende gevolgen van zwaarlijvigheid:
- Ten eerste is obesitas, net als bij mensen, een predisponerende factor voor diabetes. De behandeling van diabetes houdt in dat het dier dagelijks insuline-injecties moet krijgen, speciale voeding moet krijgen en regelmatig door de dierenarts moet worden onderzocht, hetgeen nu voor de rest van het leven van het dier nodig is.
- Het metabolisme van sommige geneesmiddelen, vooral anesthetica, wordt verstoord door een teveel aan vet. Het verdoven van een zwaarlijvig dier houdt dus vaak meer risico’s in dan een dier met een correct gewicht.
- Zwaarlijvigheid kan ook een oorzaak zijn van verminderde immuniteit, waardoor de weerstand tegen verschillende infecties vermindert.
- Sommige studies tonen ook aan dat zwaarlijvigheid een risicofactor is voor de ontwikkeling van bepaalde soorten urinestenen.
In het algemeen zal een zwaarlijvige hond meer sedentair zijn en een slechtere levenskwaliteit hebben.
3. Is mijn hond obees?
Hoewel een groot deel van de eigenaren zich ervan bewust is dat hun hond de afgelopen maanden is aangekomen, begrijpt slechts een zeer klein deel dat dit een probleem is met ernstige gevolgen dat zo snel mogelijk moet worden verholpen. Veel eigenaren zijn zelfs verbaasd als hun dierenarts hen vertelt dat hun hond zwaarlijvig is. Vanuit psychologisch oogpunt zal iemand die zelf overgewicht heeft, het des te moeilijker vinden om te erkennen of toe te geven dat zijn hond overgewicht heeft.
Als u zich afvraagt of uw trouwe viervoeter overgewicht heeft, volgen hier enkele tips om objectief vast te stellen of dit het geval is. De beste manier om erachter te komen of uw hond te zwaar is, is hem te wegen.
Als het een rashond is, zal het vaak betrekkelijk eenvoudig zijn om min of meer te weten wat zijn ideale gewicht is. Zo niet, dan kunt u zijn huidige gewicht vergelijken met zijn gewicht bij de bezoeken aan de dierenarts in voorgaande jaren.
Bij een hond met een correct gewicht zijn de ribben gemakkelijk te voelen wanneer de handen over de borstkas worden gebracht. Als u door een laag vet heen moet drukken voordat u ze kunt voelen of als ze niet eens voelbaar zijn, is de trieste realiteit dat uw hond overgewicht heeft. Als zijn ribben echter zichtbaar zijn, heeft hij ondergewicht en is het absoluut noodzakelijk dat u het dieet met uw dierenarts bespreekt en ervoor zorgt dat er geen onderliggend medisch of gedragsprobleem is.
De flanken van een hond met het juiste gewicht zijn licht hol (van bovenaf gezien) en de wervelkolom is voelbaar zonder uit te steken of zichtbaar te zijn. Als u niet zeker bent van het ideale gewicht van uw harige metgezel, vraag dan uw dierenarts om advies.
4. Enkele maatregelen om te nemen in geval van overgewicht
Zwaarlijvigheid is niet dodelijk, maar uw huisdier laten afvallen is vaak eenvoudiger in theorie dan in de praktijk. De eerste stap is het bepalen van het ideale gewicht van uw hond, zodat u een einddoel hebt dat u kunt bereiken. Om dit doel te bereiken, moet rekening worden gehouden met 2 elementen: de hoeveelheid calorieën verminderen en de lichaamsbeweging verhogen.
Vermindering van het aantal calorieën betekent niet dat de kwaliteit van de voeding van uw huisdier vermindert. In feite moet u uw huisdier een kwaliteitsvoeding blijven geven die is aangepast aan zijn behoeften. Er bestaat voer dat speciaal is ontwikkeld voor gewichtsverlies, waarna de hond kan overgaan op een evenwichtig dieet dat is ontworpen om op gewicht te blijven en een herval te voorkomen. Met een vetarme voeding van goede kwaliteit behoudt uw hond zijn algemene gezondheid, terwijl hij sneller verzadigd is, waardoor hij gewicht kan verliezen.
Het is ook zeer belangrijk om de hoeveelheid voedsel die bij elke maaltijd wordt gegeven te wegen. Te veel dieetvoer zal uw huisdier niet doen vermageren. Het verminderen van het aantal traktaties gedurende de dag zal ook de calorieën die uw hond binnenkrijgt verminderen. Een kleine tip is om de traktaties van de dag ’s morgens klaar te maken om zo te weten hoeveel hij mag krijgen doorheen de dag. Tafelresten die niet erg voedzaam zijn en vaak te zout, te zoet of te vet zijn voor onze harige vrienden, moeten zoveel mogelijk worden vermeden.
Het verhogen van het activiteitenniveau van uw huisdier moet geleidelijk gebeuren en kan op verschillende manieren worden gedaan. De meest klassieke en toegankelijke activiteit om met uw hond te doen is wandelen. Wandelen met uw hond is op verschillende niveaus voordelig voor zowel de hond als zijn baasje. De verschillende geluiden, geuren en ontmoetingen stimuleren uw metgezel mentaal en de activiteit en de ontmoetingen met andere baasjes zijn ook voor u positief.
Een andere manier om een lichte activiteit te combineren met rantsoenbeheer is om de brokjes in een speelgoedje te steken.
Dit houdt hem langer bezig en stimuleert hem geestelijk en lichamelijk.
Maar de activiteiten die met uw hond kunnen worden beoefend, beperken zich niet tot wandelingen en het gebruiken van speelgoed. Er zijn tal van hondensporten zoals agility, gehoorzaamheidstraining, canicross (hardlopen met uw hond), bikejoring (fietsen met uw hond), zwemmen, flyball en nog vele andere om te ontdekken! Fysiek actief zijn met uw trouwe viervoeter is niet alleen goed voor hem en voor u als individu, maar schept ook een zeer hechte band tussen baas en huisdier. Daarnaast zijn er veterinaire specialisten, zoals fysiotherapeuten, die afslankprogramma’s op maat voor uw hond kunnen maken.
Wanneer u probeert uw hond te laten afvallen, is het belangrijk hem regelmatig te wegen om zijn vooruitgang te evalueren, de hoop niet te verliezen en zijn voeding en activiteit zo nodig aan te passen. De meeste dierenartsen vinden het volkomen aanvaardbaar om uw hond gratis te komen wegen op de weegschaal in het kantoor. Zo kunt u de evolutie van zijn gewicht volgen. Het is belangrijk dat u uw hond altijd op dezelfde weegschaal weegt, want niet alle weegschalen zijn op dezelfde manier geijkt en het verschil tussen de ene en de andere weegschaal kan aanzienlijk zijn.
Uw dierenarts is het beste in staat om u te helpen bij het maken van de beste keuze van voeding en activiteit voor uw hond. Hij of zij zal niet alleen rekening houden met het gewicht van uw hond, maar ook met zijn of haar ras, leeftijd, omgeving, levensstijl en andere medische aandoeningen die de keuze van de optimale formule kunnen bemoeilijken. Hij of zij zal u ook adviseren over een optimaal tempo van gewichtsverlies. Te snel afvallen kan ook problematisch zijn voor de gezondheid. Hij of zij zal ook in staat zijn de evolutie te volgen en u te helpen de nodige aanpassingen aan te brengen als de resultaten uitblijven of als er andere problemen opduiken.
Vragen om aan uw dierenarts te stellen
- Heeft mijn hond overgewicht?
- Hoe kan ik het dieet van mijn hond aanpassen om hem te helpen afvallen? Moet ik het voer van mijn hond veranderen?
- Hoe adviseert u de overgang van het ene type voedsel naar het andere?
- Hoeveel traktaties mag mijn hond gedurende de dag hebben?
- Hoe snel moet ik het gewichtsverlies kunnen voorzien – wat is een goed tempo van gewichtsverlies?
- Voor welke mogelijke gezondheidsproblemen in verband met gewichtsverlies moet ik oppassen?
- Welke activiteiten zijn geschikt voor mijn hond? Zijn er clubs om deze activiteiten in deze regio te doen?
- Vindt u het goed dat ik mijn hond regelmatig op uw weegschaal kom wegen? Moet ik daarvoor een afspraak maken? Hoe vaak moet ik mijn hond wegen?
- Als het ideale gewicht eenmaal bereikt is, hoe zorg ik er dan voor dat mijn hond het behoudt?
Geschreven door Dr. Nerése Ellis
Gevalideerd door het onafhankelijk wetenschappelijk comité van AnimEd Solutions